‘aylak adam en çok sevdiğim , beni en çok etkilemiş olan romanlardan biridir.. elbette , bu yeğlememi ‘aylak adam’ı ilk okumuş olduğum gençlik yıllarımdaki ruhsal durumuma gönderme yaparak açıklayabilirim.. ‘aylak adam’ o günlerde beni sarsmakta olan duygulara , kara coşumcu duyarlılığıma ayna olmuş , kendimi sanki o romanda bulmuştum.. ancak , ‘aylak adam’ı yüceltmemin asıl nedeni bu denli kişisel değil.. yıllar bizimle birlikte geçti.. ‘aylak adam’ hala orada.. bence türk duyarlılık tarihinde bir dönüm noktası orası.. dolayısıyla ‘aylak adam’ hep duracak orada.. zamanında bu romanı toplumsalcılık açısından eleştiren çok oldu.. kanımca ahmet kemal’in şu sözünü (otağ , aralık 1963) anlamadılar : ‘aylak adam için son birkaç söz söylemek gerekirse , edebiyatımız çağımız kişisine eğilmeli , onun sıkıntısını çözümlemeye , kısaca –insanı- araştırmağa yönelmelidir..’
‘aylak adam’ bence bizim ilk kentli bireyimiz , ‘flaneur’ümüzdür.. kent insanının ‘yalnız ve kalabalık’ olduğunu bulgulayan ilk romanımızdır.. bir gün ‘aylak adam’ı walter benjamin’in kavramlarıyla okumamız gerek… o zaman daha da iyi anlaşılacaktır ne dediği de , değeri de..
‘aylak adam’ı yazan kişiyi yıllarca çok merak ettim , yazı dergisinin çıkışı sırasında katkı istemek amacıyla yazıştım onunla.. yanlış anımsamıyorsam , ‘ölü su’ başlıklı şiirin ‘yazı’da yayımlanışı bu yazışmam sonucu olmuştu.. gel gör ki , yusuf atılgan ile daha sonraki yıllarda tanışabildim ancak , sağ olsun enis batur aracılığıyla.. içtenlikle ‘ağbi’ diyerek konuşabildiğim bir insandı.. atılgan ile birkaç kez yazın sohbeti yapma olanağım oldu.. bir ayrıntıyı çok açık olarak anımsıyorum o konuşmalardan.. daha doğrusu , söz konusu ayrıntının aklıma takılmış olduğunu anlıyorum.. vüsat o. bener’in öykülerinden söz ediyorduk.. atılgan , vüsat o. bener’in ne denkli iyi türkçe yazdığını vurgulamıştı.. örnek olarak ise ‘dost’ öyküsünden şu tümceyi tek bir sözcüğünü sektirmeden anmıştı : ‘çengele takılı bir öküz yüreğinden toprağa kan damlıyordu..’ neden bu tümce de başkası değil.. o an sormaya çekinmiştim.. hala yanıtını bilmiyorum bu sorunun..’
OĞUZ DEMİRALP..
(‘bir ayrıntının ardında..’ adlı mart 2000 tarihli yazısından..)
‘SATIRLAR ARASINDA AYLAKLIK..’ , OĞUZ DEMİRALP , YKY Yayınları , Temmuz 2006 , 268 Sayfa..
