‘ESKİ MISIR ŞİİRİ..’ – TALAT S. HALMAN..
‘mısır’da ve diğer arap nüfusu ağırlıklı ülkelerde neler oluyor , neler bitiyor diye soran insanlar oluyor.. ve niye bununla ilgili bir yazı yok aylak adamız’da sorusunu da soruyorlar haklı olarak.. kendi adıma yazıyorum sadece diğer arkadaşları bilemem.. belki de oralara en yakın kişi benim ama izlemedeyim şu anda.. şüpheler , sorular aklımın bir köşesinde yer etse de en azından sanki iktidar koltuğuyla yapışık doğmuş 30-40 yıllık diktatörlerin defolması sevindirici.. darısı diğerlerine diyeceğim ama benim temennilerimle olmuyor işler.. yüce abd ne derse o olur malum.. bir iki gündür de libya kaynıyor.. deyim yerindeyse domino taşı gibi.. pat pat devriliyorlar..
peki bugüne kadar ne olmuştu da beklenmişti bu kadar.. sadece sosyal paylaşım ağları ve sanal ortamın başarısı mı bu.. artık sivil toplum örgütleri veya siyasi örgütlerin de sonu mu gelmişti acaba tıpkı bir zamanlar yüceltilen yerlere göklere konulamayan fukayama bozuntusunun yumurtladığı ‘tarihin sonu geldi’ lafı gibi.. sosyal paylaşım ağlarının ve de internet ortamının sağladığı etki yok sayılamaz şüphesiz ama sadece bunlara dayandırmak , başarıyı bunlara bağlamak meydanlarda ölümü göze almış ezilenleri yok saymak olacaktır..
ve aklıma gelen şu acaba bu ülkelerdeki muhalefet organize bir şekilde la 2011 bizlerin , ezilenlerin yılı mı olsun demişlerdi ve kimsenin ruhu duymadan böyle bir organizasyon mu yapmışlardı.. öyleyse müthiş bir organizasyon gerçekten.. ama kimse beni ikna edemez bu konuda.. hem mısır bazında hem de küresel ölçekte belli başlı güç odaklarının olur vermemesi halinde 18 günde gitmezdi faşist mübarek ve diğer dallama diktatörler..
hüsnü mübarek de geçti gitti , tunus’taki de.. sıra kaddafi de gibi görünüyor.. hayırlısı artık.. tabi önemli olan şimdi mısır’da iktidarın kime kalacağı.. mübarek ardılı ve artığı bir faşist mi , yoksa ezilenlerin muhalefetinin ve diğer kesimlerin uzlaştığı bir özgürlükçü platform mu.. kim bilir göreceğiz.. malum şimdi yıllarca halkı ezmiş mısır ordusu yönetimde.. ve isyan bitmiş durumda.. e ne oldu.. bu mısır ordusu yıllardır ezen mübarek’in ordusu değil mi.. evet o ordu.. peki ne oldu.. neden bitti gösteriler.. demek ki hala gerici faşist diktatör unsurların etkisi devam ediyor.. göreceğiz.. umarım alacalı bulacalı medya reklamıyla apartılan bir yeni diktatör gelmez başa..
ortadoğu , afrika ve asya ülkelerinin geri kalmışlığı , okuma yazma oranı malum.. daha önceki yazılarımda da yazmıştım demokrasi oyununa inanmıyorum ben.. a , b , c , d partisi veya görüşü hiçbirisinin farkı yok birbirinden.. tüm iktidarların ortak noktası kendinden olmayanı sindirmektir.. kimse beni kandırıp inandıramaz demokrasi safsatasına.. ben kimsenin oyununa karışmıyorum , oynamaya devam etsinler , onlar da benim demokrasi yalanına inanmamı beklemesinler..
bugünlerde bakıyorum herkes demokrat.. herkes.. daha on yirmi yıl öncesinin ordu şakşakçıları offfffff bakıyorsun en demokrat kesim olmuş.. ordu lağvedilsin diyenler bile var yahu aralarında.. keşke dünyadaki tüm ordular lağvedilse ve sınırlar ortadan kaldırılsa.. nerede ah nerede vah nerede.. nerede.. görüyorsunuz değil mi demokrasi havarilerini , heyt bre sizi darbe günlerinde görseydik bir de.. gerçi o günlerde de görmüştük sizleri 17 yaşında çocukları asanlara methiyeler düzüyordunuz.. şimdi ise en keskin demokratlar olmuşsunuz valla helal olsun.. ama sadece kendilerine.. burada tekrar parantez açıyorum , tüm kesimlerden herkese bunu diyorum sadece kendilerine demokratlar.. ve herkes kendi çizdiği demokrasiyi seviyor ve istiyor.. herkesin demokrasisi kendisine göre.. yüzde on barajı var ama olsun demokrasi var.. lider sultası var tüm partilerde olsun demokrasi var.. elli yıldır hep aynı şeyler tartışılıyor , bir şey değişmiyor , olsun demokrasi var.. bir belediye başkanı ya da milletvekili adayı oldunuz bin bir zorlukla kendinizi liderlere ve partilerin üst kadrosuna beğendirerek ama seçim masrafları var.. kendinizi seçtirebilmek için dünya para harcayacaksınız.. daha aday adaylığı fotoğrafı çektirmeye git ohoo kaymeler akmaya başlıyor cepten.. işçi , köylü , memur kısmı nasıl seçtirecek kendisini üç kuruş parasıyla.. tabi o da varsa..geçin kardeşim bana demokrasi hikayelerini anlatmaya.. siz oynayın oyununuzu ben aha burada behzat ç. izliyorum ‘dokanmayın la bana , az uzak durun benden.. az ötede oynayın..’ benim gördüğüm en demokrat adam behzat ç. dünyada hem bir de polis abim.. yaa naber..
mısır’a dönelim tekrar.. mısır denince akla hemen piramitler ve nil filan gelir.. benim aklıma hiçbiri gelmez.. tüylerim ürpererek aklıma ilk gelen ‘oum khalthoum’ ya da bizim söyleyeceğimiz şekilde söylersek ‘ümmü gülsüm’ gelir.. gelmiş geçmiş dünyanın en iyi sesi.. bunu ben demiyorum.. dünyanın sayılı büyük müzik otoritelerinin ortak görüşüdür.. bizim memlekette anlatılan rivayetlere , halk efsanelerine göre mi diyelim bilmiyorum ümmü gülsüm vefat ettiğinde ses telleri ve gırtlağı incelenmek üzere alınmış.. daha önce ve şimdi de müzik kutumuzda sayısız defa dinlemişsinizdir ümmü gülsüm’ü.. sanırım onun en güzel şarkılarından birisi olan inta omri’nin sözleri de site ilk kurulduğu zamanlarda yayınlanmıştı sitemizde.. ümmü gülsümden sonra ise benim taptığım yüce insanlardan birisi gelir aklıma : necip mahfuz.. mısır halkını ve şu anda mısır’da olan olayları , halk hareketlerinin öncüllerini en iyi anlatan halkın içinden bir büyük usta.. dünyaya necip mahfuz gibi ustalar zor geliyor ama kolay kaybediliyorlar.. herkes ‘midak sokağı’ der.. evet ‘midak sokağı’ büyük bir yapıt.. ama diğer eserleri de en az onun kadar ve ondan üstün olanları da var bence.. necip mahfuz’un arkasından bir başka büyük usta zor gelir ortadoğuda..
neyse benim aklıma işte bunlar ilk olarak geliyor mısır denince.. ama bir de büyük ustalarımızdan talat s. halman tarafından öğrendiğimiz ‘eski mısır şiir’i var ki ta binlerce yıl ötesinden bugünkü sorunların köklerine ışık tutuyor adeta.. şiirleri okuduğunuzda binlerce yıl öncesinde de aynı sorunların mısır’da yaşayan insanların omuzlarında olduğunu , o zamanlarda da diktatörlerin , zulmedenlerin , fakirliğin , açlığın eksik olmadığını görüyoruz.. sonra birden umutsuzluğa kapılıp mısır insanının kaderi mi bu yoksa diyebiliyor insan.. hayır kaderi değil.. ve bu kaderi mısırın ezilenleri yazmadı ama grup kızılırmak’ın ‘konfeksiyoncular’ şarkısında denildiği gibi bu kaderi bozacak olanlar onlar..
(Fotoğraf : Talat S. Halman..)
bitirirken mısır’ın tüm ezilenlere selam olsun diyorum ve che’nin bir konuşmasından (dos , tres , muchos vietnam..) esinlenilen 70’lerin bir sloganıyla bitiriyorum : ‘bir iki üç daha fazla mısır..’
Crockett..
ESKİ MISIR ŞİİRLERİNDEN ÖRNEKLER :
‘ben dünüm , bugünüm , yarınım..
varlığımla dolmayan gün yoktur..
benim açtığım yoldur şimdiki çağ..’
‘ÖLÜLER KİTABI’ndan..
‘şen geçir günlerini , bıkmadan , yorulmadan :
ne malını mülkünü öbür dünyaya götürebilirsin ,
ne de geri gelirsin öteki tarafa gidince..’
‘elinde keskiyle çalışan sanatçı
tarlayı belleyen ırgattan fazla yorulur
akşam olunca yan gelip yatar mı.. ne gezer..
kolları koparcasına çalışır
ortalığı aydınlığa kavuşturmak için..’
‘işitilmemiş sözler bulsam , garip cümleler söylesem ,
kimselerin kullanmadığı bir dilim olsa ,
tekrarlanmamış , bayatlamamış deyimlerimle
eskilerin sözlerinden uzaklaşsam..’
ANKHU (m.ö. 2000 yılları..)
AKHENATEN’İN YAKARIŞI..
senin tatlı soluğundur benim soluğum ,
güzelliğin her zaman gözlerimin önünde..
duyabilsem sesini kuzey rüzgarında ,
güzelim , seninle dinçleşir bedenim..
uzat ellerini , yol göster ruhuma , canıma can kat :
beni sonsuzluğa çağırsan hazırım gitmeğe..
DİN ADAMI ANKHU’NUN
BOZUK DÜZENDEN YAKINMASI
olup bitenler , çileden çıkarıyor insanı :
memleket baştan başa azapla kıvranıyor ,
yıldan yıla büsbütün allak bullak…
bir öncekini aratıyor her geçen yıl..
kargaşalık var ülkede , yıkımın eşiğindeyiz..
kapı dışarı ettiler adaleti ,
haksızlık kol geziyor hükümet çevrelerinde..
tanrıların tasarıları karman çorman ,
tanrı buyruklarına aldırış eden yok..
memleketin durumu berbat,
ne taraf baksak çile ,
halk yas tutuyor kentlerde de , taşrada da…
millet yoksulluktan perişan ,
insanlarda ne saygı kaldı , ne sevgi..
huzur sultanları bile ter ter tepiniyor..
gün doğunca baş çeviriyoruz
gece olanları görmemek için..
olup bitenler , çileden çıkarıyor insanı :
dertler tümen tümen geliyor bugün..
yarın ıstırapların seli kopup gelecek..
memleket baştan başa tedirgin,
ama ağzını açıp tek kelime söyleyen yok..
masum insan kalmadı artık,
herkesin işi gücü fesat..
yürekler yas içinde , tasa içinde..
komut verenle komut alan bir-örnek,
ikisinin de dünya umurunda değil..
her sabah kalkar kalkmaz görüyoruz durumu,
ama düzeltmek için çabaya girişmiyoruz..
dün neyse bugün de o..
miskinlik sinmiş insanların yüzüne ,
kimse laf anlamıyor ,
anlayıp kızanlar bile dilini tutuyor..
yaman bir acıyla kıvranıyorum durmadan :
yoksullar , zengin karşısında güçsüz..
ne acıklı bunu görüp de haykırmamak..
ama anlamayanlara dil dökmek daha acı..
insan , sesini yükseltmeye görsün ,
başlıyor gerçekleri bilmeyenlerin öfkesi..
bugünlerde herkes sırf kendini dinliyor ;
kendinden başkasına inanan yok..
hiç ilişki kalmadı gerçekle söz arasında…
ANKHU (m.ö. 2000 yılları..)
‘ESKİ MISIR ŞİİRİ’ , TALAT S. HALMAN , Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları , 1972..